FAQ’s Dienstencheques

Op deze pagina vindt u antwoorden op vragen over de verplichtingen van dienstenchequebedrijven vanaf 01.01.2025.

Opmerking: Opdat de uitleg leesbaar blijft, wordt voor een aantal termen nu eens de mannelijke, en dan weer de vrouwelijke vorm gebruikt. Deze termen betreffen in dit geval beide geslachten. “Werknemer” en “werkneemster” staan dus elk voor zowel de dienstenchequewerknemers als -werkneemsters, net zoals de “huishoudhulp”. Ook de termen “gebruiker” en “klant” zijn hier gemeenslachtig.

Een “Brusselse dienstenchequewerknemer” is een werknemer die tewerkgesteld is via een arbeidsovereenkomst dienstencheques en waarvoor Brusselse dienstencheques worden ingediend.

Opleiding

Uiterlijk zes maanden na ondertekening van de arbeidsovereenkomst dienstencheques.
Binnen 12 maanden nadat de nieuwe werknemer in dienst is getreden met een arbeidsovereenkomst dienstencheques.
Dit is een globaal aantal uren opleiding dat moet worden berekend: minstens 16 uur opleiding per voltijdsequivalent (die als werknemer Brusselse dienstencheques heeft ingediend; de ligging van de vestigingseenheid doet er niet toe). Dit totale uurquotum wordt vrij verdeeld onder de werknemers.
Dit komt niet noodzakelijk overeen met 16 opleidingsuren voor elke werknemer die een voltijdsequivalent is.
(Art. 2bis/2. § 1. De erkende onderneming biedt haar werknemers jaarlijks opleidingen aan, tot een minimum van 16 uur opleiding per voltijds equivalent dienstenchequewerknemer.)
Voor de werknemers die deeltijders zijn, wordt het minimumaantal opleidingsuren berekend in verhouding tot de arbeidsregeling van de betrokkene.
Wanneer het resultaat een decimaal heeft, wordt afgerond op het volgende hele uur.
Het resultaat mag niet minder dan vier opleidingsuren zijn.
Voorbeelden:
- Uw erkende onderneming heeft 3 voltijdsequivalenten (DC-werknemers) en 5 halftijdse werknemers met een arbeidsovereenkomst dienstencheques.
  👉 Het minimumaantal, vrij onder de werknemers te verdelen opleidingsuren is gelijk aan
  3 x 16 + 5 x (16 x 0,50) = 3 x 16 + 5 x 8 = 48 + 40 = 88.
  Per jaar moet minstens 88 uur opleiding worden verdeeld over de 8 werknemers.
- Uw onderneming heeft 3 DC-werkneemsters met een viervijfdebaan en 2 DC-werkneemsters in een halftijdse arbeidsregeling.
  👉 Minimaal 55 opleidingsuren moeten vrij worden verdeeld onder de werknemers (54,4, afgerond op het volgende hele uur)
Om het minimumaantal opleidingsuren te bepalen waarin uw onderneming moet voorzien, moet u in de calculator de vakjes met gele achtergrond invullen.
De calculator gebruiken
Zonder dat het om een verplichting gaat, is het aanbevolen dat de ondernemingen de betrokken mentor toelaten een opleiding te volgen. Ofwel de opleiding die door Vorm DC wordt verstrekt, ofwel een van de vier opleidingen die worden aangeboden door een externe operator om een huishoudhulp op te leiden tot mentor.
De opleidingsverstrekkers zullen in de toekomst dergelijke opleidingen in hun aanbod opnemen.

Mentoraat

Ja.
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden de volgende voorwaarden om de steun te krijgen:
Zowel de mentor als de mentee moeten elk ten minste 1 uur dienstenchequeprestaties hebben geleverd in de 365 dagen onmiddellijk voorafgaand aan het indienen van elke “steunaanvraag voor mentoraat”. De voormelde prestaties moeten ook al terugbetaald zijn.
Ja.
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden de volgende voorwaarden om de steun te krijgen:
Zowel de mentor als de mentee moeten elk ten minste 1 uur dienstenchequeprestaties hebben geleverd in de 365 dagen onmiddellijk voorafgaand aan het indienen van elke “steunaanvraag voor mentoraat”. De voormelde prestaties moeten ook al terugbetaald zijn.
Zonder dat het om een verplichting gaat, is het aanbevolen dat de ondernemingen de betrokken mentor toelaten een opleiding te volgen. Ofwel de opleiding die door Vorm DC wordt verstrekt, ofwel een van de vier opleidingen die worden aangeboden door een externe operator om een huishoudhulp op te leiden tot mentor.
De opleidingsverstrekkers zullen in de toekomst dergelijke opleidingen in hun aanbod opnemen.

Overeenkomst

Voor alle in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonende klanten moet een overeenkomst worden ondertekend tussen het dienstenchequebedrijf en de klant.

Jazeker. Voor zover het een geauthentificeerde handtekening betreft.
Jawel, uiteraard mogen overeenkomsten met een geauthentificeerde digitale handtekening digitaal worden opgeslagen en in dit formaat raadpleegbaar zijn voor de huishoudhulpen die bij de betrokken klanten werken.
De overeenkomst moet het rijksregisternummer vermelden. De wetgeving laat geen uitzonderingen toe.
De overeenkomst moet het aantal prestatie-uren bij de klant vermelden.
Er moet ook precies worden aangegeven hoe dit kan worden gewijzigd: wanneer en hoe de klant meer of minder uren prestatie-uren kan aanvragen (bv. schriftelijk verzoek, x dagen van tevoren).
De overeenkomst moet het volgende vermelden:
- het aantal prestatie-uren per maand (het “werkvolume”). Dit betreft het nodige aantal uren om aan het verzoek van de klant te voldoen. Voorbeeld: 6 uur per maand om de gelijkvloerse verdieping schoon te maken;
- de nadere regels om het aantal prestatie-uren per maand te wijzigen.
Vermelden hoe vaak per maand de huishoudhulp bij de klant over de vloer komt, is dan weer niet vereist. Voorbeeld: De maandelijkse prestaties zullen tweemaal of in één enkele keer worden verricht.
Opgelet: Indien het aantal uren per maand wordt gewijzigd, moet de onderneming de overeenkomst aanpassen en de nieuwe versie / een aanhangsel laten ondertekenen.
Bij een langdurige wijziging van het uurrooster moet het bedrijf een aanhangsel bij de overeenkomst laten ondertekenen, dat het nieuwe aantal maandelijkse prestatie-uren vermeldt.
Ja. Dit moet met zoveel woorden in de overeenkomst staan.
Zo zouden de “algemene voorwaarden” van de overeenkomst naar de volgende formulering kunnen teruggrijpen:
“Het dienstenchequebedrijf mag niet:
- de gebruiker vertegenwoordigen om dienstencheques te bestellen noch over de identificatiecodes van de gebruiker beschikken;
- de gebruiker vertegenwoordigen bij het ondertekenen, dateren en overhandigen van dienstencheques aan de werknemer;
- de werknemer vertegenwoordigen voor het ondertekenen van de dienstencheques.”
Ja. De opgelijste persoonlijke beschermingsmiddelen die aan de huishoudhulp worden ter beschikking gesteld, moeten ook uitdrukkelijk worden vermeld in de overeenkomst (in de “algemene voorwaarden”).
Bepalingen over de afwezigheid van de huishoudhulp (bij ziekte, vakantie, overmacht, ….) moeten uitdrukkelijk in de overeenkomst worden opgenomen (bijvoorbeeld in het deel “algemene voorwaarden” van de overeenkomst):
- de termijn waarbinnen de onderneming de klant moet informeren over het verlof van, en de afspraken rond het contact met de huishoudhulp;
- de termijn waarbinnen de onderneming de klant moet verwittigen indien de werkneemster het bedrijf heeft laten weten dat ze ziek is (bv. in geval van afwezigheid van de huishoudelijke hulp moet het bedrijf de klant uiterlijk bij aanvang van de geplande prestatie op de hoogte brengen), en de afspraken rond het contact;
- de termijn waarbinnen de klant de onderneming moet informeren als hij vaststelt dat de huishoudelijke hulp niet aanwezig is op het geplande tijdstip (bv. binnen een half uur), en de afspraken rond het contact;
- enz.
Die informatie moet in de overeenkomst staan. Het regeringsbesluit dat de dienstencheques regelt, kent geen uitzonderingen.
De sanctie neemt de vorm aan van een boete indien die informatie niet wordt verstrekt. En aangezien het contract nietig is, kunnen de voor de geleverde prestaties betaalde bedragen volledig worden teruggekregen.

Begeleiding / klantbezoeken

Een vertegenwoordig(st)er van het dienstenchequebedrijf moet de nieuwe klanten thuis bezoeken.

De huisbezoeken moeten voorkomen dat het welzijn van de huishoudhulp in het gedrang komt door omstandigheden op de werkplek en moeten misverstanden met de klant vermijden:
- Stemt het aantal gevraagde uren overeen met de te onderhouden ruimte?
- Is de basisuitrusting aanwezig zodat de huishoudhulp de gevraagde taken kan uitvoeren?
- Zijn er zaken die gevaarlijk kunnen zijn voor de veiligheid van de huishoudhulp: dieren, erg hoge ramen*, verstokte roker, …?
  (*Ter herinnering: huishoudhulpen mogen enkel regulier schoonmaakwerk verrichten. De klant mag hen niet vragen om onderhoudswerken te doen – bijvoorbeeld meer dan drie laddersporten te beklimmen).
- Zijn de verwachtingen van de klant niet te hoog in het licht van de toegestane activiteiten?
- Riskeert de klant aan de huishoudhulp te vragen ruimtes schoon te maken die niet onder dienstenchequeprestaties kunnen vallen? Bijvoorbeeld: kapsalon ingericht in een woonadres; wachtkamer en kantoor in het huis van een zelfstandige professional. Om latere misverstanden te vermijden, is het aangewezen in de overeenkomst en bij het bezoek aan huis de klant duidelijk aan te geven dat het verboden is welbepaalde ruimtes schoon te maken.
“Nieuwe klant” staat hier voor een nieuwe klant van het dienstenchequebedrijf.
Ook bij de terugkeer van een voormalige klant is een bezoek vereist. De werkomstandigheden kunnen immers gewijzigd zijn (nieuw huis, nieuwe dieren, renovaties aan het huis).
Als het dienstenchequebedrijf wordt overgenomen, hoeven de bezoeken niet te worden overgedaan.
Ja. De aanhangsels van onbepaalde duur tellen mee voor de berekening van de arbeidsduur van 20 uur.
Het bezoek aan de klant is voor het bedrijf een middel om te bepalen of de werkplek verenigbaar is met het verrichten van de gevraagde activiteit, in overeenstemming met het welzijn van de werknemer en de geldende wetgeving. Voor het welzijn van haar werknemers blijft de onderneming de enige verantwoordelijke. De administratie zal geen enkele controlelijst bezorgen. De persoon die het bezoek bij de klant verricht, beoordeelt als een “voorzichtig en redelijk persoon” of de werkplek en de wensen van de klant verenigbaar zijn met het welzijn van de werknemer en met de wetgeving.
Neen, u hoeft geen nieuw bezoek ten huize van de klant te organiseren als de klant van huishoudelijke hulp verandert of als een vervang(st)er tijdelijk voor een zieke huishoudhulp inspringt. Het is echter wel belangrijk om de nieuwe huishoudhulp te informeren over de mogelijke risicofactoren die tijdens het oorspronkelijke bezoek aan de klant zijn vastgesteld.
Ja, onder bepaalde voorwaarden is het toegelaten dat een huishoudhulp enkel huisbezoeken aflegt.
Er is een aparte overeenkomst nodig die de huisbezoeken regelt in de context van een mentoraat.
Te vervullen voorwaarden:
- voor de mentor geldt de volgende voorwaarde: er is zeker 1 uur aan prestaties vergoed en deze prestaties vonden plaats in de 365 dagen onmiddellijk voorafgaand aan het indienen van de eerste “steunaanvraag voor mentoraat”.
- voor de mentee geldt de volgende voorwaarde: er is zeker 1 uur aan prestaties vergoed en deze prestaties vonden plaats in de 365 dagen onmiddellijk voorafgaand aan het indienen van elke “steunaanvraag voor mentoraat”.
Er is geen minimumpercentage huisbezoeken dat afgelegd moet worden door vijftigplussers.
Het huisbezoek is een fase in een al bestaande commerciële relatie voorafgaand aan de fase waarin de dienstenchequeprestaties worden verricht. Zolang ze hierbij het handelsrecht naleeft, mag de onderneming dit voorafgaande bezoek en de bijhorende kosten aanrekenen. Opmerking: De kosten voor huisbezoeken die eventueel in rekening worden gebracht, vallen niet onder de regulering voor bijkomende kosten (maximaal € 0,30 per ingediende cheque). De “regulering voor bijkomende kosten” beoogt immers enkel dienstenchequeprestaties in de werkelijke zin van het woord.
Als het bezoek wordt afgelegd door een huishoudelijke hulp handelt die persoon namens het bedrijf, waaraan de bezoek(st)er eventuele problemen moet rapporteren. Het is aan de onderneming (de werkgever) om te bepalen welk gevolg wordt gegeven aan die bezoeken.
Er is geen minimumpercentage individuele gesprekken dat moet worden afgenomen door vijftigplussers.
Neen. Het is echter een goed idee voor bedrijven om een specifiek begeleidingsbeleid uit te stippelen voor langdurig zieken.

Kosten

Het huisbezoek is een fase in een al bestaande commerciële relatie voorafgaand aan de fase waarin de dienstenchequeprestaties worden verricht. Zolang ze hierbij het handelsrecht naleeft, mag de onderneming dit voorafgaande bezoek en de bijhorende kosten aanrekenen. Opmerking: De kosten voor huisbezoeken die eventueel in rekening worden gebracht, vallen niet onder de regulering voor bijkomende kosten (maximaal € 0,30 per ingediende cheque). De “regulering voor bijkomende kosten” beoogt immers enkel dienstenchequeprestaties in de werkelijke zin van het woord.
Ja, indien de overeenkomst vermeldt dat de onderneming de klant kosten mag aanrekenen voor de laattijdige afzegging (op basis van de bepaalde termijn). Dit boetebedrag moet echter redelijk blijven.
Opmerking: Deze kosten wegens laattijdige annulering zijn geen “bijkomende kosten”, maar een boete of compensatie die het bedrijf oplegt als er contractuele voorwaarden niet worden nageleefd. Deze kosten wegens laattijdige annulering zijn dus geen “bijkomende kosten” en vallen dan ook niet onder de daarvoor geldende limiet.

“Bijkomende kosten”

“Bijkomende kosten” zijn reële kosten die door de onderneming uitdrukkelijk worden vermeld. Ze hebben met name betrekking op de mobiliteit, de opleiding en het welzijn van de huishoudhulpen. Ze zijn beperkt tot 30 eurocent per ingediende dienstencheque.
“Bijkomende kosten” moeten het voorwerp uitmaken van een akkoord over het bedrag en het gebruik ervan binnen de interne overlegorganen van de onderneming of, bij gebrek daaraan, de vakbondsafvaardiging.

Ja, door de ondernemingsraad ondertekende notulen zijn voldoende. Het is niet nodig een aparte collectieve arbeidsovereenkomst te sluiten.

Terug naar boven